Bronchoskopia – przebieg badania, jak się do niej przygotować. Wskazania do bronchoskopii.

Czym jest bronchoskopia?

Bronchoskopia to badanie endoskopowe, czyli inaczej wziernikowanie lub bronchofiberoskopia. Polega na wprowadzeniu do tchawicy lub oskrzeli wziernika celem postawienia rzetelnej diagnozy i zobrazowania przebiegu choroby bądź leczenia chorób płuc, oskrzeli i górnych dróg oddechowych. Celem przeprowadzenia bronchoskopii jest pobranie materiału do badań w postaci wymazów, wycinków tkanek lub śluzówki. Dzieje się to za pomocą specjalnej rurki o małym przekroju. Rurka na swoim końcu posiada kamerkę i światłowód zwany bronchoskopem sztywnym. Taka rurka jest inaczej teleskopem zaopatrzonym w światłowód.

Przebieg badania bronchoskopii

Badanie trwa zazwyczaj do godziny i przeprowadzane jest w ciągu jednodniowego pobytu w szpitalu. Bronchoskopię przeprowadza się przy miejscowym znieczuleniu środkiem znieczulającym rozprowadzanym w okolicach jamy ustnej i gardła za pomocą sprayu. Taki zabieg zapobiega pojawianiu się dyskomfortu spowodowanego badaniem, czyli uczucia drapania w gardle a także odruchu wymiotnego. Dodatkowo możliwe jest  podanie środka uspakajającego i podanie zastrzyku, które zmniejszą intensywność wydzielania  śliny. Osoby, które zmagają się z astmą lub przewlekłym zapaleniem oskrzeli nierzadko dodatkowo dostają lek do wdychania, który skutecznie zapobiegnie skurczowi dróg oddechowych.

Droga wprowadzania bronchoskopu zaczyna się w jamie nosowej a następnie biegnie przez tchawicę aż do dalszych odcinków dróg oddechowych. Jeśli to konieczne, podczas zabiegu możliwe jest pobranie biologicznego materiału do badań. Są to tzw. bioptaty. Innym sposobem pobrania materiału jest wstrzyknięcie płynu a następnie odessanie go z oskrzeli celem otrzymania do analizy popłuczyn oskrzelowych. Taki materiał zostaje następnie badany w laboratorium. Wykonanie bronchoskopii wiąże się z osłabionym czuciem w obrębie dróg oddechowych oraz z zaburzeniem kontroli czynności związanych z przełykaniem. Dlatego do ok 6 h po zabiegu nie wolno jeść ani pić aby nie doszło do zakrztuszenia. Po tym czasie mniej więcej ustępuje znieczulenie.  Z pobieraniem materiału z dróg oddechowych wiąże się mała rana, która powoduje wydzielanie się krwi przy odkrztuszaniu przez kilka dni po zabiegu. Jest to normalna reakcja gojącego się organizmu, którą nie należy się przejmować.

Jak przygotować się do badania?

Przed bronchoskopią pacjent musi wykonać szereg badań laboratoryjnych. Jednym z ważniejszych jest ocena krzepnięcia krwi. Dodatkowo sprawdza się pacjenta celem wykluczenia zapalenia wątroby typu B. Inne badania wykonywane przed wziernikowaniem to: EKG, rentgen klatki piersiowej, spirometria a także gazometria krwi tętniczej wykonywana u pacjentów z niewydolnością oddechową. Nieodzowne jest przyjęcie przez osoby chore na astmę leków rozszerzających oskrzela. Osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze, chorobę wieńcowa czy inne choroby układu krążenia powinny jak zawsze przyjąć swoje leki popijając je jednak niewielką ilością płynu. Jedynymi lekami niewskazanymi do stosowania przed zabiegiem są leki przeciwzakrzepowe. Należy o konieczności ich przyjmowania koniecznie powiedzieć lekarzowi podczas konsultacji.

W dniu zabiegu pacjent nie powinien spożywać posiłków, albo być na czczo minimum od 4 godzin. Płynów nie powinien spożywać od 2 godzin przed zabiegiem. Osoby, które palą papierosy nie mogą robić tego minimum od 1 dnia przed badaniem.

Jakie są wskazania do wykonania badania?

Bronchoskopia to badanie inwazyjne wiążące się z pewnym ryzykiem, które decyduje o tym, że nie każdemu można je wykonać, a wskazania do wykonania są bardzo restrykcyjne.  Wskazania do wziernikowania dzieli się na: kliniczne, radiologiczne i lecznicze.  Ogółem można wymienić kilkanaście najważniejszych wskazań:

• Przewlekły charakter zapalenia dolnych dróg oddechowych,
• Duszności o niezbadanym podłożu,
• Odkrztuszanie zbyt dużej ilości wydzieliny ropnej,
• Napady kaszlu o nieznanym podłożu,
• Ocena płuc po przeszczenie,
• Podejrzenie guza płuc,
• Zmiany rozsiane w płucach,
• Powiększenie węzłów chłonnych wnęk i śródpiersia,
• Podawanie przezoskrzelowe leków,
• Usuwanie miejscowych zmian,
• Usunięcie zalegającej wydzieliny i płukanie dróg oddechowych,
• Ewakuacja ropnia.

Do przeciwwskazań z kolei zalicza się:

• Ciężka niewydolność oddechowa,
• Ciężka niewydolność serca,
• Ciężkie zaburzenia rytmu i komorowe,
• Zawał serca w ciągu ostatnich 2 tygodni lub niestabilna choroba wieńcowa,
• Zwyrodnienie w odcinku szyjnym kręgosłupa.

Co po bronchoskopii?

Bronchoskopia to badanie inwazyjne, wiążące się z pewnym dyskomfortem. Kontakt rurki ze ściankami gardła wywołuje drgania i nieprzyjemności z tym związane. To z kolei powoduje kaszel oraz odruch wymiotny. W tym celu znieczulenie obejmuje podniebienie, gardło, krtań i drogi oddechowe poniżej krtani. Do około 2 godzin po zabiegu pacjent nie może przyjmować pokarmów ani płynów. Również w tym czasie pacjent otoczony jest opieką lekarską. Po wykonaniu badania pacjent nie może prowadzić pojazdów. Kilka dni po zabiegu pacjent może odczuwać chrypkę oraz pluć małymi ilościami krwi. O wiele rzadziej zdarzają się: odma opłucnowa, zaburzenia pracy serca  i oddechu a także reakcje alergiczne na składniki znieczulenia.