Badanie GGTP – normy, przyczyny podwyższonego GGTP i choroby
GGTP to inaczej próby wątrobowe, które polegają na badaniu krwi. Jego wynik daje informacje o stanie , kondycji i sposobie funkcjonowania organu. To badanie powinno być wykonywane w miarę regularnie, zwłaszcza przez osoby, które mają skłonność do nadużywania alkoholu, ulegania nawykom spożywania niezdrowego, tłustego jedzenia oraz te, które codziennie przyjmują określone leki nadmiernie obciążające wątrobę. Takie badanie, wykonywane w miarę regularnie ułatwi odpowiednio wczesne zdiagnozowanie chorób wątroby. GGTP to tak naprawdę najważniejszy w próbach wątrobowych enzym, którego stężenie badane jest we krwi pacjenta.
Czym jest GGTP i jakie są jego normy?
GGTP jest gamma-glutamylotransferazą, czyli enzymem. Jego największe stężenie odnotowuje się w wątrobie, trzustce, jelitach i nerkach. Do krwi przedostaje się jednak GGTP głównie z wątroby. Zadaniem gamma-glutamynotransferazy jest głównie rozkład aminokwasów i peptyd w błonie komórkowej narządów.
Jeśli chodzi o normę GGTP to zależna jest ona od ilości aminokwasów dostarczanych organizmowi w sposób egzogenny, czyli z posiłkami. Aktualny poziom GGTP uwarunkowany będzie również przez przyjmowanie pewnych preparatów, do których zaliczamy: leki nasenne, psychotropowe, przeciwzakrzepowe oraz hormonalne. Na otrzymany wynik wpływać może też spożyty wcześniej alkohol, ale w głównej mierze wynik będzie zdeterminowany przez ewentualną chorobę lub jej brak. Choroby wątroby, które mogą zostać wykryte w badaniu, będącym przedmiotem artykułu są: marskość, niedokrwienie, nowotwór, stłuszczenie wątroby czy zapalenie wątroby. Podwyższony poziom GGTP może też wskazywać na wirusowe zapalenie wątroby. Norma badań krwi u zdrowego mężczyzny nie powinna przekraczać 40 U/l a u zdrowej kobiety 35 U/l.
Przyczyny podwyższonego GGTP
Wysoki GGTP nie od razu świadczy o poważnej chorobie lub dysfunkcji wątroby. Jego podwyższona wartość może być równie dobrze efektem spożytego tłustego posiłku, wypicia alkoholu lub innych przyzwyczajeń. Aby wynik wykonany następnego dnia był rzetelny i prawidłowy należy dzień wcześniej zapomnieć o jedzeniu późnym wieczorem, a kolację spożyć maksymalnie o 18. W ciągu dwóch dni poprzedzających badanie nie wolno spożywać alkoholu, a w dniu badania udać się na nie na czczo.
Podwyższony poziom GGTP – co teraz?
Nieprawidłowe, przekraczające w widoczny sposób normę wyniki są bezwzględnym powodem do skierowania pacjenta na bardziej zaawansowane badania. Należą do nich: USG, fibroskan i biopsja. Pomocne w ocenie kondycji wątroby i zbadaniu podłoża problemu są algorytmy badań prowadzące do poznania lokalizacji zmian chorobowych jeśli chodzi o organ i przyczyny pojawienia się tych zmian. Dzięki szeregowi badań można ocenić zwłóknienie i stłuszczenie wątroby. Żadne z tych badań nie zastąpi jednak biopsji, która polega na pobraniu wycinka materiału badawczego z organu. Wątrobę bada się również pod kątem aktywności i stężenia innych niż GGTP enzymów, do których zaliczamy między innymi: fosfatazę alkaliczną, GGT i wskaźnik protrombinowy. W przypadku zwiększonego poziomu GGTP w badaniach wykonuje się też ocenę wirusologiczną, która obejmuje badania z zakresu obecności przeciwciał, antygenów i materiału DNA wirusów odpowiedzialnych za degeneracje wątroby.
Wysoki poziom GGTP a choroby wątroby
Jeśli pomimo zastosowania się do zaleceń przed badaniem wynik wciąż jest wysoki, a wykluczono wszystkie inne możliwe przyczyny podwyższonego GGTP, sugeruje to chorobę wątroby albo dróg żółciowych. Należy wówczas wykonać szereg badań potwierdzających diagnozę. Częstą przyczyną podwyższonego poziomu GGTP jest zastój żółci zwany cholestazą. Żółć niezbędna jest do trawienia pokarmów, a w szczególności tłuszczów. Zastój żółci często jest wynikiem zalegania kamieni żółciowych , torbieli lub zwężenia przewodów odprowadzających żółć. Żółć, nie mogąc aktywnie działać w przewodzie pokarmowym gromadzi się w wątrobie oraz przewodach żółciowych, co wywołuje dolegliwości ze strony układu trawiennego, żółty odcień skóry oraz pojawienia się błon śluzowych.
Żółtaczka
Kolejną przyczyną uzyskania wysokiego poziomu GGTP jest wirusowe zapalenie wątroby może być żółtaczka, która należy do grona chorób zakaźnych. Żółtaczkę wywołuje groźny wirus a do zakażenia dochodzi poprzez kontakt osoby chorej ze zdrową poprzez krew. Ryzyko zakażenia zwiększają następujące sytuacje: używanie zakażonych strzykawek, stosunek seksualny, stosowanie niewysterylizowanych narzędzi chirurgicznych, używanie niewyczyszczonych akcesoriów w zakładzie fryzjerskim, kosmetycznym itp. Najczęstsze odmiany wirusowego zapalenia wątroby to: WZW A,B i C ale też WZW D i E.
Zapalenie trzustki
Kolejną groźną chorobą, o której mówi GGTP powyżej normy jest zapalenie trzustki. Ta choroba może przyjmować postać ostrą lub przewlekłą. W rzeczywistości jednak pierwszym sygnałem choroby nie jest niepokojący wynik prób wątrobowych ale silny ból w nadbrzuszu. Tym bardziej, jeśli złemu samopoczuciu towarzyszą złe wyniki, należy taką sytuację bezwzględne skonsultować z lekarzem. Jako pierwsze w przypadku potwierdzenia diagnozy o zapaleniu trzustki lekarz zaleci najpewniej natychmiastową zmianę sposobu życia, zrezygnowanie z nałogów i zastosowanie lekkiej, ubogiej w tłuszcze diety.
Nowotwór wątroby
Kolejną, najgorszą diagnozą związaną z negatywnymi wynikami próby wątrobowej jest nowotwór wątroby. Najczęściej jednak dzieje się tak, że nowotwór wątroby jest przerzutem z innych organów, ale istnieje ok 5% szans, że będzie to nowotwór pierwotny. Grupą ryzyka są głównie starsi mężczyźni – między 50. a 60. rokiem życia. Sytuacja bywa o tyle poważna, że we wczesnym stadium rak wątroby nie daje żadnych objawów, a więc diagnoza w późniejszym stadium zmniejsza szanse na wyzdrowienie.