Konflikt serologiczny – co to jest konflikt serologiczny

Konflikt serologiczny to problem występujący tylko podczas ciąży, między matką a jej płodem. Pojawia się, kiedy matka ma krew z czynnikiem krwi Rh-, a ojciec Rh+. W takiej sytuacji organizm kobiety traktuje rozwijający się płód jako ciało obce i zaczyna atakować je przeciwciałami. Nie ma możliwości zaistnienia konfliktu, kiedy czynniki są odwrotne, lub takie same. Medycyna jest na tyle zaawansowana, że bez problemu radzi sobie z konfliktem serologicznym, jednak profilaktyka i edukacja dalej jest na tyle niskim poziomie, że ciąża może okazać się zagrożona.

Jak powstaje konflikt serologiczny – mechanizm powstawania konfliktu serologicznego

U ludzi możemy wyróżnić cztery grupy krwi: A, B, AB, 0. Na erytrocytach (czerwonych krwinkach) mogą istnieć antygeny układu Rh, jest ich aż 49. Największe znaczenie ma antygen D, ów antygen znajdziemy u 85% populacji, oznacza się go RhD+.

Konflikt powstaje dopiero wtedy, gdy krew dziecka wniknie do organizmu matki i zetknie się z jej krwią. Zdarza się to podczas porodu, poronienia, odklejenia łożyska, wystąpienia ciąży pozamacicznej, badań prenatalnych czy cesarskiego cięcia. Organizm kobiety stawia sobie za cel unieszkodliwić zagrażające ciało obce. Pierwsza ciąża rzadko jest zagrożona, ponieważ zanim organizm zdąży wytworzyć potrzebne przeciwciała w dużej ilości i sprawić, by przeniknęły barierę łożyska, najczęściej dochodzi już do rozwiązania. Po porodzie przeciwciała nie znikają, zostają w organizmie kobiety i „śpiąc” czekają na kolejnego intruza. W razie kolejnej ciąży z konfliktem, przeciwciała się uaktywniają. Jest ich na tyle, że bez problemu potrafią przebić barierę łożyska i dostając się do jego krwiobiegu zaatakować. Skutkiem jest anemia, żółtaczka, a nawet obumarcie płodu.

Profilaktyka konfliktu serologicznego – jak zapobiegać

Głównym zadaniem przyszłej matki i lekarzy, jest niedopuszczenie do powstania konfliktu. Aby to osiągnąć, ciężarnym kobietom podaje się immunoglobulinę anty D w zastrzyku. Immunoglobulina jest wytworzona naturalnie z krwi, zapobiega powstaniu w ciele matki śmiercionośnych przeciwciał, robi to niszcząc wszelkie krwinki płodu, które mogły się przedostać do krwiobiegu matki. Immunoglobulina powinna być również podawana po poronieniu, przerwaniu ciąży, czy zabiegach i ciąży pozamacicznej. Jeśli organizm nie zdąży wytworzyć przeciwciał, to immunoglobulina podawana jest również przy kolejnych porodach. Gdy w poprzedniej ciąży doszło do choroby hemolitycznej, koniecznością będzie przeprowadzenie bardziej inwazyjnych metod badawczych, ale za to dokładniejszych – amniopunkcji lub kordocentezy. Amniopunkcja polega na pobraniu płynu owodniowego i sprawdzeniu jego gęstości optycznej, zależącej od zawartości pochodnych bilirubiny, które powstają przy hemolizie czerwonych krwinek. Kordocenteza jest pobraniem próbki krwi z pępowiny, pozwala dokładniej określić stan płodu i jego stopień niedokrwistości wywołanej konfliktem.

Wystąpienie konfliktu serologicznego – co robić w razie wystąpienia

Jeśli badania wykażą, że w krwi spodziewającej się dziecka kobiety są obecne przeciwciała, to powinna zostać jak najszybciej otoczona opieką przez specjalistów. Poziom tych przeciwciał trzeba stale sprawdzać. Również lekarz powinien kontrolować rozwój dziecka przez badania USG, by widzieć jak się rozwija. Podczas badania oceniona zostaje wielkość łożyska i płodu oraz jego żywotność. Gdy przeciwciał jest za dużo, istnieje ryzyko, że ciąża będzie musiała być przerwana i jak najszybciej wykonana transfuzja krwi u dziecka. Jest też możliwe wykonanie zabiegu transfuzji jeszcze przed porodem.

Olimp Labs, Kwas Foliowy, 30 tabletek

Konflikt głównych grup krwi – konflikt płytkowy

Wydaję się, że konflikt serologiczny, to wyłącznie problem czynnika Rh, jednak jest jeszcze kilka przypadków, które gdy zaistnieją, wywołują podobny efekt.

Konflikt głównych grup krwi – najczęściej spotykane, gdy matka ma grupę krwi 0, a dziecko odziedzicza grupę po ojcu (inną niż 0). Przeciwciała powstałe najczęściej przy pierwszej ciąży, przedostają się do płodu tak samo jak przy konflikcie serologicznym, zaczynają niszczyć krwinki, co objawia się niedokrwistością i żółtaczką. Najczęściej, by zapobiec problemom z konfliktem, po pierwszej ciąży czeka się około 2-3 lata, by „wygasić” układ immunologiczny.

Konflikt płytkowy – gdy dziecko odziedziczy po ojcu antygen HPA-1a, znajdujący się na płytkach, biorących udział w krzepnięciu krwi, a matka nie posiada tego antygenu, to jej organizm zaczyna zwalczać płytki krwi dziecka. Bardzo szybko z tego powodu może dojść do małopłytkowości, ta z kolei prowadzi do wylewu wewnątrzczaszkowego, czego efektem jest śmierć dziecka. Badanie jest bardzo ważne, ponieważ konflikt płytkowy nie daje żadnych objawów, ani nie stwarza problemów z rozwojem dziecka. Dopiero w okresie okołoporodowym nagle dochodzi do wylewu.

Powikłania związane z konfliktem serologicznym – leczenie dziecka

Dzięki zaawansowanej medycynie, powikłania związane z konfliktem serologicznym można leczyć już w brzuchu matki. Dziecku przetacza się krew przez pępowinę, a wszystko kontrolowane jest przez USG. Nowo podane krwinki nie będą stwarzały konfliktu z krwią mamy, i dzięki temu płód będzie się prawidłowo rozwijał. Transfuzja nie zmienia na stałe grupy krwi dziecka, po porodzie, gdy organizm zaczyna samodzielnie funkcjonować, szpic rozpocznie produkcje nowych krwinek. Dodatkowo dziecku podaje się środki, które mają zapobiec anemii.