Wyprysk kontaktowy to inaczej kontaktowe zapalenie skóry polegające na reakcji skórnej pod wpływem drażniących alergenów. Czynnikiem uczulającym może być praktycznie wszystko – chlor obecny w wodzie, kosmetyki, metale i środki czystości – a to tylko najpopularniejsze z nich. Jak rozpoznać wyprysk kontaktowy i jak go leczyć? Poznaj przyczyny, objawy i metody radzenia sobie z wypryskiem kontaktowym.
Wyprysk kontaktowy – przyczyny
Wyprysk kontaktowy to objaw reakcji organizmu na alergen. Alergenem staje się zwykła z pozoru substancja chemiczna, która w kontakcie ze skórą powoduje podrażnienie. Dlaczego tak się dzieje do końca nie wiadomo. Za powstanie uczulenia może odpowiadać osłabiona odporność organizmu lub czynniki genetyczne, które odziedziczyliśmy po rodzicach. Bardzo często podrażnia:
- Nikiel
- Perfumy
- Chemikalia użyte w produkcji odzieży i butów
- Leki na bazie kwasu acetylosalicylowego.
Reakcje nasilają się pod wpływem specyficznych czynników, np. słońca lub ogólnego osłabienia organizmu. Możemy wyróżnić także wyprysk zawodowy czyli alergie wywołane miejscem pracy. Nie należy go mylić z wypryskiem kontaktowym z podrażnienia, który może się nam zdarzyć wszędzie po kontakcie z substancjami silnie drażniącymi, np. farbą, lakierem czy smarem. Podczas ich używania zachowujmy szczególną ostrożność i stosujmy się do zasad BHP.
Wyprysk kontaktowy – objawy
Wyprysk kontaktowy należy odróżnić od innych chorób o podłożu alergicznym, np. AZS. To nie choroba przewlekła, a jednorazowa reakcja, która jednakowoż może się powtarzać w przyszłości. Alergen który raz wywołał uczulenie, będzie nas uczulał już zawsze, dlatego tak ważne jest rozpoznanie co za niego odpowiada.
Objawy wyprysku kontaktowego:
- Silny świąd skóry w miejscu stykania się z alergenem. W ten sposób łatwiej dowiedzieć się co go wywołało. Jeśli zmiany występują na całej powierzchni ciała, to możliwe, że uczulił nas proszek do prania, żel do mycia lub balsam albo przyjęty lek.
- Zaczerwienienie, suchość skóry
- Łuszczące pęcherze
- Opuchlizna
- Pęknięcia na skórze
Wyprysk kontaktowy – leczenie
Najważniejsze w leczeniu jest ograniczenie kontaktu z substancją wywołującą reakcję. Obserwuj ciało i jego reakcje. Jeśli zmiany dotyczą całego ciała podejrzewaj leki lub ubrania i kosmetyki, które cały czas stykają się z twoją skórą. Nie wystarczy zmienić ubrania, czasem lepiej zmyć z siebie wszystko co nałożyliśmy na ciało i posmarować się emolientem. Wybierz taki bez konserwantów, zapachu i barwników, aby nie nasilać podrażnienia. W razie nasilonego świądu zażyj tabletkę z lekiem przeciwhistaminowym, który blokuje receptory uwalniające histaminę lub hamuje jej aktywność. Leki na alergię mogą też występować w maściach, ale te są już częściej dostępne na receptę. Niezawodnym sposobem pozbycia się uciążliwego świądu i pokrzywki jest wapno. Zażywaj po 2 tabletki wapna maksymalnie 2-3 razy na dobę w przypadku osoby dorosłej. Jeśli odczuwasz silną potrzebę drapania zażyj tabletkę przeciwalergiczną.
Jeśli podane sposoby nie dają rezultatu możesz udać się do lekarza, który wykona test płatkowy. Polega on na nakładaniu na skórę pleców substancji wywołujących wyprysk kontaktowy. Jeśli ciało zareaguje objawami, oznacza to uczulenie na daną substancję. Podczas reakcji kontaktowej nie należy zapominać, że skóra potrzebuje szczególnej opieki. Nawet jeśli przyjmujesz leki i stosujesz maści z glikokortykosteroidami to powierzchnia ciała wymaga dodatkowego nawilżenia i natłuszczenia. Stosuj wtedy dermokosmetyki apteczne lub maści przeznaczone dla dzieci, bo te są przeważnie tańsze, a nie zawierają drażniących konserwantów i innych dodatków mogących uczulać. Jeśli skóra źle toleruje słońce nakładaj na nią filtr przeciwsłoneczny.
Delikatny emolient do skóry podrażnionej, suchej i atopowej
Co jeszcze możesz zrobić?
- Powstrzymaj się od częstego kontaktu z wodą i detergentami. Zmywaj i sprzątaj w rękawiczkach. Uważaj na lateks – on także często uczula!
- Często obserwuje się zjawisko wtórnego występowania nadwrażliwości na wiele alergenów, po początkowej nadwrażliwości na jeden alergen. Jeśli reakcja nastąpiła szybko po kontakcie z alergenem, to jej przebieg będzie silniejszy, jeśli później (po upływie 24-48h to łagodniej go zniesiesz.
Związki silnie alergizujące
- chrom – jego głównymi źródłami są: cement, skóra, zapałki, popiół, barwniki do materiałów, farby wodne, oleje
- nikiel – do przedmiotów uczulających należy sztuczna biżuteria. Mogą pojawić się zmiany skórne w miejscach odległych od kontaktu z alergenem, tzw. idy niklowe
- kobalt – spotykany w ozdobach, guzikach, suwakach, klamkach, armaturze łazienek. Nadwrażliwość na nikiel często współwystępuje z alergią na chrom
- składniki gumy – znajdują się w wielu przedmiotach powszechnego użytku: obuwiu, rękawicach, oponach
- barwniki – znajdują się w farbach do włosów, brwi i rzęs, ubraniach
- kosmetyki – olejki eteryczne, konserwanty, barwniki i środki zapachowe
Jak rozpoznać wyprysk kontaktowy? Należy obserwować skórę rąk i palców, szczególnie grzbiet dłoni. Zmiany skórne są przeważnie ograniczone do miejsca kontaktu z przedmiotami uczulającymi. Najczęstszą lokalizacją wykwitów są dłonie, ramiona, twarz oraz narządy płciowe. Przebieg choroby zależy od charakteru alergenu, momentu jego wykrycia, możliwości jego unikania oraz od kontaktu z innymi czynnikami uczulającymi lub drażniącymi.